27.9.07
É Marta a melhor jogador/a do mundo?
Marta desabafa e diz que norte-americanas foram 'infelizes'
Brasileira diz que show desta quinta-feira foi a resposta para as provocações antes do duelo
Julie Jacobson/AP
Marta marcou dois gols na vitória por 4 a 0
Para Marta, as rivais erraram ao demonstrar arrogância antes da partida. "Elas disseram que eram favoritas, como sempre fazem. Acho que dessa vez foram muito infelizes."
Em toda a história, essa foi a terceira vitória brasileira sobre os Estados Unidos em 24 confrontos. "Ouvimos comentários de que elas queriam deixar a gente para baixo, mas atuamos de cabeça erguida."
A goleada foi a pior sofrida pelos Estados Unidos na história dos Mundiais. "Conversamos bastante antes do jogo e conseguimos enfrentar a pressão. O resultado foi este", disse Marta.
Na final do Mundial, o Brasil pega a Alemanha. "É muito emocionante, pois é a primeira vez que o Brasil joga uma decisão. Vamos dar o máximo para conquistar esse título."
Estou abraiado. Não sei se é possível a comparação entre desportistas de um e outro sexo, mais a beleza deste gol tem poucos rivais.
* * *
Opiniões sobre o gol da Marta:
"Foi o gol de uma jogadora que é a melhor do mundo. Nunca vi ninguém fazer aquele drible. O comportamento da americana também me chamou a atenção. Ela sabia que estava sendo driblada pela melhor do mundo."
Lédio Carmona
"Foi um gol espetacular, no nível dos grandes craques de todos os tempos: Pelé, Garrincha, Zico, Romário, etc"
Renato Maurício Prado
13.9.07
Castelao e Portugal
Explica Castelao no terceiro livro do Sempre em Galiza seu pensamento sobre Portugal a respeito da nossa Terra. Dedica-lhe a este tema vários capítulos elucidativos. Dos argumentos empregados poderíamos assegurar que muitos são ainda adequados a realidade de hoje, que no essencial segue a ser análoga a que lhe tocou viver a este assisado escritor e artista, sem dúvida o mais notável dirigente do nacionalismo galego da primeira metade do século passado; outros um pouco menos, coisa não de estranhar se temos em conta que têm decorrido mais de cinquenta anos desde aquela.
Portugal e Galiza vivem de costas desde a sua separação em dois condados por vontade de um rei da Idade Média. Até o dia de hoje, quando parece renascer a possibilidade de uma mais grande solidariedade e achegamento entre as duas irmãs afastadas pela história, as duas pátrias têm-se ignorado, quem sabe se para não vexar a Castela. Galiza, refém de sua vizinha mais poderosa, tem medo de si mesma e acata e imita tudo quanto vem da meseta; Portugal entregou-se a Inglaterra para manter-se independente. A necessidade de união entre Portugal e Galiza é um lugar comum em Castelao e porventura em todos os nacionalistas galegos da geração Nós. Tomei a liberdade de sublinhar as partes onde o de Rianjo insiste na mesma ideia, que, se não contei mal, são oito somente neste capítulo.
A incompreensão do feito diferencial das nações que integram o estado espanhol é uma constante em Madrid e nos âmbitos políticos e geográficos onde prevalece uma ideologia grandemente centralista. Cegos nas trevas do desconhecimento, quando não vítimas da mais desavergonhada desinformação, muitos cidadãos adoptam posturas extremas que a nada bom podem levar, e que impedem a avaliação ajeitada do problema nacional, assim como a búsqueda honrada de uma possível solução.
Para Castelao as nações da Hespanha precisam ver reconhecido seu direito a ser, para poder formar uma união ibérica sem receios e forte que termine com a debilidade e o atraso dos povos da península. Um acordo que atire a Portugal do seu arredismo. Pêro antes e depois do problema geral ibérico, repara na inegociável necessidade de fusão espiritual e vital entre Portugal e Galiza.
Eis o texto:
Cómpre buscar na variedade incontrovertible da Península Ibérica unha harmonía de caracteres diferentes, expresión do ideal común, indivisible e proprio de tódolos pobos hispanos. Busquemos, pois, o sentido moral e superior da unidade hispana, capaz de ser políticamente tan poderoso como foi a ideia católica no período da Reconquista. Pero a paz e a saúde de Hespaña sóio virá coa integración de cada individuo á súa propria terra e co respeito á variedade dos caracteres nacionaes. Cómpre decir que os galegos non provocaremos loitas destrutoras, das que estamos ben aborrecidos; mais, si, provocaremos a realización do hispanismo patrimonial dos dous Estados da Península e das varias nacións que integran Hespaña. Somos ardidos defensores da unión ou alianza ibérica, porque no fondo insobornable da nosa alma bule o anceio de achegarnos a Portugal e de confundirnos con el; pero primeiro arelamos dar remate feliz á nosa obra Hespañola (a obra do pacto de “Galeuzca”). Nalgún intre da decadencia de Hespaña eisisteu o perigo de levar até o Ebro a fronteira francesa, entregándolle Galiza a Portugal e dividindo a Península en dous Estados de igoal peso. Pois ben; nós, os galegos “nacionalistas”, imos facer unha declaración ben meditada: “Loitaremos sempre en contra de calquera pensamento que amingoe as posibilidades de unha Hespaña grande”. Nós queremos abolir a hexemonía de Castela porque o noso nacionalismo é predominantemente cultural, e xa dixemos que a única solución que nos prace é a do federalismo ibérico, porque así o noso espírito, agora oprimido, confundiríase co portugués na misión conxunta de crear para o mundo atlántico unha nova civilización.
Vexamos, pois, até que punto nos sentimos unidos a Portugal, pois non todo el nos atrai amorosamente. Alguen dirá que a fronteira miñota é un abismo insalvable. E nós decimos que os homes non crean imposibles nin contraveñen definitivamente os desiños da natureza. Poñamos un exemplo: Os romanos torceron o curso do Sil e fixérono pasar por un túnel con obxeto de sacaren o ouro que había no leito do río. A nosa xente confiaba tanto na enxeniería dos romanos que se aventurou a facer casas no canle do antigo río, coma se o río podera esquecerse do seu natural destino. O Sil, entretanto, suspiraba polo vello canle, e un bon día, ao cabo de moitos séculos, afundeuse o túnel do Monte Furado eas aguas do río apoderáronse do que lhes pertencía, e hoxe volvem correr por onde corrían antes. Esta lección –avisada no refrán que di: “ao cabo dos anos mil as augas van por do soían ir”– ensínanos que o artificioso desvío de Portugal non é tan seguro como creen os casteláns e os mesmos portugueses. Calquera día afúndese a inxeñería política e os portugueses e galegos volvemos a falar e a cantar no mesmo idioma; pero tamén se poden restaurar fronteiras que foron demoídas…
A nosa Terra, na súa estensión de provincia romana e de reino suevo, conservou a súa integridade até o final do século XI en que AlfonsoVI tivo a ben divídila en dous Condados irmáns. Así nasceu Portugal: num anaco de terra galega, antre o Miño e o Douro, separado de Castela polo inespuñable macizo de Traz-os-Montes. O Condado portucalense chegou a ser reino separado pola decisión coraxuda dun Príncipe sen semellante… O solio de Alfonso Enriques – fundador do reino portugués– non cabía en tan pequeño recinto e buscou a súa espansión cara ao Sul, tomando “terra de mouros” e desprazándose dos patrios lares; e decir de Galiza. Algúns portugueses din que Portugal marchouse a guerra e que Galiza ficou tecendo saúdades á beira do Miño, a sospirar, namorada do noivo ausente. ¡Bonita figura, abofé! Pero quen sospira é Guimaraes, vendo a capital portuguesa en “terra de mouros”…
A reconquista que iniciaron os portugueses foi privativa deles, independentemente da que sostiñan os casteláns. Ambas forzas podían toparse e chocar antre si nas terras gañadas ao nemigo, alén da Galiza, onde desaparecen as montañas divisorias; pero Castela desviábase de Portugal, en direitura do Mediterráneo, de Italia ou de Flandes, e na soedade desértica das Estremaduras foi posible estabelecer unha fronteira. A incomunicación dos dous reinos dispois da conquista de Granada, consolidou a independencia de Portugal e forxou o dualismo estatal que hoxe se acata como inevitable; pero a Portugal faltoulle Galiza e nunca chegou a ser unha nación tan forte como Castela. E dende Lisboa non se ve nin se sinte a necesidade de Galiza, porque tampouco está alí o berce de Portugal, do Portugal inasimilable.
A “sede insensata de infinido” envorcou a enerxía enteira dos portugueses nas anchas augas do Atlántico, e navegaron “por mares nunca de antes navegados”. As fazañas mariñeiras de Portugal corresponden á grandeza lírica que caracteriza o etnos galaico. Portugal, non movido de premio vil, realizou a ilusión cósmica de Galiza, creada no cabo Fisterre, onde a alma viaxeira do mundo antigo se asomaba ao Misteiro. As fazañas foron portuguesas; a ilusión que as guiou era galega. E o desprazamento da metrópoli, levada de Guimaraes á cabeza de Extremadura, siñifica unha suplantación da lírica pola épica e un alonxamento das fontes orixinaes, que, ao final, habían de trocar en inútil traxedia o esforzo dos navegantes. ¡Portugal é pequeno! Díxose que os portugueses foron navegantes e non conquistadores como podía decirse que a influencia céltica neles era mais forte que a cristián; pero Portugal non podía soster un imperio faltándolle a forza, o traballo, a pacencia, a serenidade, a masa humana de Galiza. A potencia era galega; a impotencia provén da desintegración galaico-portuguesa. Maxinemos o que sería unha integración das dúas patrias nunha soia nacionalidade i entón o Imperio portugués sería hoje algo máis que unha expresión retórica, sublimada por Camoes.
Cando o autor de Os Luisiadas oferecía ao seu rei o mundo dilatado dos navegantes
…cujo alto Imperio
O Sol logo nascendo vê primeiro,
Vê-o tambem no meio do Hemispherio,
E quando dece o deixa derradeiro.
E cando se dixo que o sol non se poñía nos domiños da Hespaña”, xurdeu na nación saída de Galiza unha certa semellanza con Castela, a pesares da antipatía histórica que se avulta en Aljubarrota, Toro, Montijo… O “perigo castelán” para os portugueses e o perigo portugués para os casteláns enxendrou unha política de alianzas dinásticas, sempre compatible coas estocadas e ladrases que mutuamente se propinaban. As dinastías portuguesas, enlazándose por meio das súas mulleres coas de Castela, fixeron posible o reinado dos Felipes en Portugal (Felipe II sentouse no trono de Afonso Enriques como sucesor do Maestre de Avis, aínda que detrás del axexaxen as armas de Castela). Así, o dualismo Político da Península – causa e orixe da hegemonía castelán en Hespaña– foi decote unha anécdota matrimonial, inzada de adulterios, na que Castela era o varón e Portugal a femia… Esta é a política de cooperación hispana que gaban os cronistas, servida con patadas por debaixo da mesa… ¿E que se conta do amores galaico-portugueses? Os cronistas condenan a Doña Tereixa, namorada do noso Conde Fernán Peres de Traba, e a Doña Leonor, namorada do outro noso Conde Fernández de Andeiro; pero a nós antóxasenos que semellantes amores son o símbolo da política integralista que debeu seguir Portugal. E o fundador do “integralismo portugués”, António Sardinha, luxou a lenda de Doña Inés de Castro, a muller galega, “que dispois de ser morta foi Raíña”; mais é cordo afirmar que o reinado póstumo de Doña Inés é o símbolo do noso reinado moral no alén-Miño – un reinado tan sublime como foi o do poético Don Sebastián, porque se funda no xenio que nos identifica e que algún día nos axuntará de novo–. Os amores galaico-portugueses sempre foron tráxicos, verdadeiros, e non se borra o sangue que os afogou. Ese sangue trocouse en fronteira de moito proveito para Castela e de moitos males para Portugal e Galiza.
Díxose que Deus non quere ver xuntos aos portugueses e casteláns e que San Francisco de Asís, estando en Portugal, profetizou que endexamais se xuntarían as dúas nacións; mais é o certo que os portugueses padeceron cincoenta e sete anos de cautiverio filipesco e que probaron nese tempo –dígase o que se diga– as avantaxes dunha “unión pactada”. Nefeito; Portugal conservouse independente de Castela no goberno, ademinstración, economía, dereito e costumes; tiña cortes propias para determinar a cuantía dos impostos e contribucións; acuñaba moeda súa; conservaba nas súas mans as armas de mar e terra; o seu emblema eran as quinas e non o león e o castelo; o portugués era o idioma oficial; en fin, estaban gobernados como portugueses e non como casteláns, “coas súas mesmas leis, estilos e lingoaxe”. A autonomía era tal que os naturaes dun reino reputábanse como estranxeiros no outro, e as diñidades eclesiásticas, gobernos civíes, mandos do exército e da mariña e funcionarios de todas clases, eran alí portugueses. Tense declarado repetidamente que aquel período de alianza hispana coincideu coa época de prosperidade e de máisima expansión do xenio portugués. Así, pois, non foi Portugal tan escravo de Castela baixo o cetro dos Felipes; pero coñecendo a soberba e intransixencia dos casteláns, faltáballe aos portugueses a seguridade en si mesmos, no peso e na forza da súa nación. Atrévemonos a decir que os portugueses, arrimados ao séquito femenino dos reis haespañoes, usaban e abusaban da língoa de Castela obedecendo a un complexo de inferioridade que se repiteu máis tarde co afrancesamento das clases superiores. Non foi recíproco o influxo linguístico, pois en Castela non se usaban o portugués nin para linsoxear ás princesiñas portuguesas, que máis estimaban a língoa estranxeira que a propia. ¿Por que unha alianza luso-castelán pon en perigo a integridade moral dos portugueses anque non eisista unha intención asimilista por parte de Castela? Simplesmente, porque Portugal sen Galiza resulta pequeno, reducido i endeble á beira de Castela, e o premio dunha alianza non pode calmarlle o medo de ser absorvido. Cómpre lembrar que os lisboetas (especie de andaluces que falan galego cos dentes pechados) fartáronse de aldraxarnos durante o seu cautiverio, nada máis que por facerse gratos aos casteláns, iñorando que se aldaraxaban a si mesmos (a orixe deses aldraxes está na pauliña dos Reis Católicos, pola defensa que fixemos da Beltranexa). Diremos máis: os lisboetas bulrábanse igoalmente dos portugueses do Norte, porque eran galegos. Nos séculos XVI e XVII os portugueses empregaban o castelán co evidente favor con que os casteláns do século XII e XIII empregaron o galego-portugués, e se no período dos Austrias non eisitira o divorcio moral e cultural antre portugueses e galegos, é cordo pensar que as influencias serían recíprocas e que a unión ibérica sería garantía de benestar e grandeza mutuas. Agora ben; a nosa actual separación será cicais unha continxencia política inevitable no prazo mortal dos homes que agora vivimos; pero a compenetración galaico-portuguesa é unha fatalidade inescusable, que debe fomentarse, a non ser que os portugueses se resiñen a vivir en constante simulación de soberanía, mediatizados por potencias estrañas á Península.
Probada para Portugal as avantaxes dunha alianza ou unión hispana, sería ben doado esvaer os temores da súa absorción por Castela o día en que Hespaña abrazase o réxime federal, cando Galiza fose autónoma e se abrise, de par en par, a fronteira miñota aos efeitos da língoa, da cultura, da arte, do espírito... En fin; cando creásemos un período equivalente ao dos Cancioeiros.
Alfonso Rodríguez Castelao
Portugal e Galiza vivem de costas desde a sua separação em dois condados por vontade de um rei da Idade Média. Até o dia de hoje, quando parece renascer a possibilidade de uma mais grande solidariedade e achegamento entre as duas irmãs afastadas pela história, as duas pátrias têm-se ignorado, quem sabe se para não vexar a Castela. Galiza, refém de sua vizinha mais poderosa, tem medo de si mesma e acata e imita tudo quanto vem da meseta; Portugal entregou-se a Inglaterra para manter-se independente. A necessidade de união entre Portugal e Galiza é um lugar comum em Castelao e porventura em todos os nacionalistas galegos da geração Nós. Tomei a liberdade de sublinhar as partes onde o de Rianjo insiste na mesma ideia, que, se não contei mal, são oito somente neste capítulo.
A incompreensão do feito diferencial das nações que integram o estado espanhol é uma constante em Madrid e nos âmbitos políticos e geográficos onde prevalece uma ideologia grandemente centralista. Cegos nas trevas do desconhecimento, quando não vítimas da mais desavergonhada desinformação, muitos cidadãos adoptam posturas extremas que a nada bom podem levar, e que impedem a avaliação ajeitada do problema nacional, assim como a búsqueda honrada de uma possível solução.
Para Castelao as nações da Hespanha precisam ver reconhecido seu direito a ser, para poder formar uma união ibérica sem receios e forte que termine com a debilidade e o atraso dos povos da península. Um acordo que atire a Portugal do seu arredismo. Pêro antes e depois do problema geral ibérico, repara na inegociável necessidade de fusão espiritual e vital entre Portugal e Galiza.
Eis o texto:
Cómpre buscar na variedade incontrovertible da Península Ibérica unha harmonía de caracteres diferentes, expresión do ideal común, indivisible e proprio de tódolos pobos hispanos. Busquemos, pois, o sentido moral e superior da unidade hispana, capaz de ser políticamente tan poderoso como foi a ideia católica no período da Reconquista. Pero a paz e a saúde de Hespaña sóio virá coa integración de cada individuo á súa propria terra e co respeito á variedade dos caracteres nacionaes. Cómpre decir que os galegos non provocaremos loitas destrutoras, das que estamos ben aborrecidos; mais, si, provocaremos a realización do hispanismo patrimonial dos dous Estados da Península e das varias nacións que integran Hespaña. Somos ardidos defensores da unión ou alianza ibérica, porque no fondo insobornable da nosa alma bule o anceio de achegarnos a Portugal e de confundirnos con el; pero primeiro arelamos dar remate feliz á nosa obra Hespañola (a obra do pacto de “Galeuzca”). Nalgún intre da decadencia de Hespaña eisisteu o perigo de levar até o Ebro a fronteira francesa, entregándolle Galiza a Portugal e dividindo a Península en dous Estados de igoal peso. Pois ben; nós, os galegos “nacionalistas”, imos facer unha declaración ben meditada: “Loitaremos sempre en contra de calquera pensamento que amingoe as posibilidades de unha Hespaña grande”. Nós queremos abolir a hexemonía de Castela porque o noso nacionalismo é predominantemente cultural, e xa dixemos que a única solución que nos prace é a do federalismo ibérico, porque así o noso espírito, agora oprimido, confundiríase co portugués na misión conxunta de crear para o mundo atlántico unha nova civilización.
Vexamos, pois, até que punto nos sentimos unidos a Portugal, pois non todo el nos atrai amorosamente. Alguen dirá que a fronteira miñota é un abismo insalvable. E nós decimos que os homes non crean imposibles nin contraveñen definitivamente os desiños da natureza. Poñamos un exemplo: Os romanos torceron o curso do Sil e fixérono pasar por un túnel con obxeto de sacaren o ouro que había no leito do río. A nosa xente confiaba tanto na enxeniería dos romanos que se aventurou a facer casas no canle do antigo río, coma se o río podera esquecerse do seu natural destino. O Sil, entretanto, suspiraba polo vello canle, e un bon día, ao cabo de moitos séculos, afundeuse o túnel do Monte Furado eas aguas do río apoderáronse do que lhes pertencía, e hoxe volvem correr por onde corrían antes. Esta lección –avisada no refrán que di: “ao cabo dos anos mil as augas van por do soían ir”– ensínanos que o artificioso desvío de Portugal non é tan seguro como creen os casteláns e os mesmos portugueses. Calquera día afúndese a inxeñería política e os portugueses e galegos volvemos a falar e a cantar no mesmo idioma; pero tamén se poden restaurar fronteiras que foron demoídas…
A nosa Terra, na súa estensión de provincia romana e de reino suevo, conservou a súa integridade até o final do século XI en que AlfonsoVI tivo a ben divídila en dous Condados irmáns. Así nasceu Portugal: num anaco de terra galega, antre o Miño e o Douro, separado de Castela polo inespuñable macizo de Traz-os-Montes. O Condado portucalense chegou a ser reino separado pola decisión coraxuda dun Príncipe sen semellante… O solio de Alfonso Enriques – fundador do reino portugués– non cabía en tan pequeño recinto e buscou a súa espansión cara ao Sul, tomando “terra de mouros” e desprazándose dos patrios lares; e decir de Galiza. Algúns portugueses din que Portugal marchouse a guerra e que Galiza ficou tecendo saúdades á beira do Miño, a sospirar, namorada do noivo ausente. ¡Bonita figura, abofé! Pero quen sospira é Guimaraes, vendo a capital portuguesa en “terra de mouros”…
A reconquista que iniciaron os portugueses foi privativa deles, independentemente da que sostiñan os casteláns. Ambas forzas podían toparse e chocar antre si nas terras gañadas ao nemigo, alén da Galiza, onde desaparecen as montañas divisorias; pero Castela desviábase de Portugal, en direitura do Mediterráneo, de Italia ou de Flandes, e na soedade desértica das Estremaduras foi posible estabelecer unha fronteira. A incomunicación dos dous reinos dispois da conquista de Granada, consolidou a independencia de Portugal e forxou o dualismo estatal que hoxe se acata como inevitable; pero a Portugal faltoulle Galiza e nunca chegou a ser unha nación tan forte como Castela. E dende Lisboa non se ve nin se sinte a necesidade de Galiza, porque tampouco está alí o berce de Portugal, do Portugal inasimilable.
A “sede insensata de infinido” envorcou a enerxía enteira dos portugueses nas anchas augas do Atlántico, e navegaron “por mares nunca de antes navegados”. As fazañas mariñeiras de Portugal corresponden á grandeza lírica que caracteriza o etnos galaico. Portugal, non movido de premio vil, realizou a ilusión cósmica de Galiza, creada no cabo Fisterre, onde a alma viaxeira do mundo antigo se asomaba ao Misteiro. As fazañas foron portuguesas; a ilusión que as guiou era galega. E o desprazamento da metrópoli, levada de Guimaraes á cabeza de Extremadura, siñifica unha suplantación da lírica pola épica e un alonxamento das fontes orixinaes, que, ao final, habían de trocar en inútil traxedia o esforzo dos navegantes. ¡Portugal é pequeno! Díxose que os portugueses foron navegantes e non conquistadores como podía decirse que a influencia céltica neles era mais forte que a cristián; pero Portugal non podía soster un imperio faltándolle a forza, o traballo, a pacencia, a serenidade, a masa humana de Galiza. A potencia era galega; a impotencia provén da desintegración galaico-portuguesa. Maxinemos o que sería unha integración das dúas patrias nunha soia nacionalidade i entón o Imperio portugués sería hoje algo máis que unha expresión retórica, sublimada por Camoes.
Cando o autor de Os Luisiadas oferecía ao seu rei o mundo dilatado dos navegantes
…cujo alto Imperio
O Sol logo nascendo vê primeiro,
Vê-o tambem no meio do Hemispherio,
E quando dece o deixa derradeiro.
E cando se dixo que o sol non se poñía nos domiños da Hespaña”, xurdeu na nación saída de Galiza unha certa semellanza con Castela, a pesares da antipatía histórica que se avulta en Aljubarrota, Toro, Montijo… O “perigo castelán” para os portugueses e o perigo portugués para os casteláns enxendrou unha política de alianzas dinásticas, sempre compatible coas estocadas e ladrases que mutuamente se propinaban. As dinastías portuguesas, enlazándose por meio das súas mulleres coas de Castela, fixeron posible o reinado dos Felipes en Portugal (Felipe II sentouse no trono de Afonso Enriques como sucesor do Maestre de Avis, aínda que detrás del axexaxen as armas de Castela). Así, o dualismo Político da Península – causa e orixe da hegemonía castelán en Hespaña– foi decote unha anécdota matrimonial, inzada de adulterios, na que Castela era o varón e Portugal a femia… Esta é a política de cooperación hispana que gaban os cronistas, servida con patadas por debaixo da mesa… ¿E que se conta do amores galaico-portugueses? Os cronistas condenan a Doña Tereixa, namorada do noso Conde Fernán Peres de Traba, e a Doña Leonor, namorada do outro noso Conde Fernández de Andeiro; pero a nós antóxasenos que semellantes amores son o símbolo da política integralista que debeu seguir Portugal. E o fundador do “integralismo portugués”, António Sardinha, luxou a lenda de Doña Inés de Castro, a muller galega, “que dispois de ser morta foi Raíña”; mais é cordo afirmar que o reinado póstumo de Doña Inés é o símbolo do noso reinado moral no alén-Miño – un reinado tan sublime como foi o do poético Don Sebastián, porque se funda no xenio que nos identifica e que algún día nos axuntará de novo–. Os amores galaico-portugueses sempre foron tráxicos, verdadeiros, e non se borra o sangue que os afogou. Ese sangue trocouse en fronteira de moito proveito para Castela e de moitos males para Portugal e Galiza.
Díxose que Deus non quere ver xuntos aos portugueses e casteláns e que San Francisco de Asís, estando en Portugal, profetizou que endexamais se xuntarían as dúas nacións; mais é o certo que os portugueses padeceron cincoenta e sete anos de cautiverio filipesco e que probaron nese tempo –dígase o que se diga– as avantaxes dunha “unión pactada”. Nefeito; Portugal conservouse independente de Castela no goberno, ademinstración, economía, dereito e costumes; tiña cortes propias para determinar a cuantía dos impostos e contribucións; acuñaba moeda súa; conservaba nas súas mans as armas de mar e terra; o seu emblema eran as quinas e non o león e o castelo; o portugués era o idioma oficial; en fin, estaban gobernados como portugueses e non como casteláns, “coas súas mesmas leis, estilos e lingoaxe”. A autonomía era tal que os naturaes dun reino reputábanse como estranxeiros no outro, e as diñidades eclesiásticas, gobernos civíes, mandos do exército e da mariña e funcionarios de todas clases, eran alí portugueses. Tense declarado repetidamente que aquel período de alianza hispana coincideu coa época de prosperidade e de máisima expansión do xenio portugués. Así, pois, non foi Portugal tan escravo de Castela baixo o cetro dos Felipes; pero coñecendo a soberba e intransixencia dos casteláns, faltáballe aos portugueses a seguridade en si mesmos, no peso e na forza da súa nación. Atrévemonos a decir que os portugueses, arrimados ao séquito femenino dos reis haespañoes, usaban e abusaban da língoa de Castela obedecendo a un complexo de inferioridade que se repiteu máis tarde co afrancesamento das clases superiores. Non foi recíproco o influxo linguístico, pois en Castela non se usaban o portugués nin para linsoxear ás princesiñas portuguesas, que máis estimaban a língoa estranxeira que a propia. ¿Por que unha alianza luso-castelán pon en perigo a integridade moral dos portugueses anque non eisista unha intención asimilista por parte de Castela? Simplesmente, porque Portugal sen Galiza resulta pequeno, reducido i endeble á beira de Castela, e o premio dunha alianza non pode calmarlle o medo de ser absorvido. Cómpre lembrar que os lisboetas (especie de andaluces que falan galego cos dentes pechados) fartáronse de aldraxarnos durante o seu cautiverio, nada máis que por facerse gratos aos casteláns, iñorando que se aldaraxaban a si mesmos (a orixe deses aldraxes está na pauliña dos Reis Católicos, pola defensa que fixemos da Beltranexa). Diremos máis: os lisboetas bulrábanse igoalmente dos portugueses do Norte, porque eran galegos. Nos séculos XVI e XVII os portugueses empregaban o castelán co evidente favor con que os casteláns do século XII e XIII empregaron o galego-portugués, e se no período dos Austrias non eisitira o divorcio moral e cultural antre portugueses e galegos, é cordo pensar que as influencias serían recíprocas e que a unión ibérica sería garantía de benestar e grandeza mutuas. Agora ben; a nosa actual separación será cicais unha continxencia política inevitable no prazo mortal dos homes que agora vivimos; pero a compenetración galaico-portuguesa é unha fatalidade inescusable, que debe fomentarse, a non ser que os portugueses se resiñen a vivir en constante simulación de soberanía, mediatizados por potencias estrañas á Península.
Probada para Portugal as avantaxes dunha alianza ou unión hispana, sería ben doado esvaer os temores da súa absorción por Castela o día en que Hespaña abrazase o réxime federal, cando Galiza fose autónoma e se abrise, de par en par, a fronteira miñota aos efeitos da língoa, da cultura, da arte, do espírito... En fin; cando creásemos un período equivalente ao dos Cancioeiros.
Alfonso Rodríguez Castelao
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
